Δημοσίευση

Ολοκληρωμένη πρόταση για την εφαρμογή του νέου πλαισίου αδειοδότησης, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και δη της λειτουργίας των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) ετοίμασε το ΕΤΕΚ. Το όλο θέμα έχει τεθεί στις προτεραιότητες του Επιμελητηρίου για την τριετία 2023 – 2026. Στόχος είναι η δημιουργία μιας ολιστικής απλοποιημένης διαδικασίας αδειοδότησης με ένα σύγχρονο, ηλεκτρονικό και αποτελεσματικό σύστημα υποβολής, εξέτασης, αδειοδότησης και ελέγχου αναπτύξεων, με έμφαση σε τρεις βασικούς πυλώνες:

• Αυτοέλεγχο μελετητών για χαμηλού ρίσκου οικοδομές- έως 12 κατά σειρά κατοικίες και έως 20 διαμερίσματα σε πολυκατοικία τεσσάρων ορόφω
• Έλεγχος αιτήσεων για σύνθετες αναπτύξεις
• Επιτόπιος έλεγχος από τοπικές αρχές

Σύμφωνα με το ΕΤΕΚ, για να μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία η νέα διαδικασία αδειοδότησης της ανάπτυξης θα πρέπει πρωτίστως να υπάρχει κοινή αποδοχή της διαδικασίας ηλεκτρονικής υποβολής και καθολική εφαρμογή του συστήματος Ιππόδαμος για όλα τα οικοδομικά έργα, με εγκατάσταση των απαραίτητων υποδομών στους νέους Επαρχιακούς Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ), στα χέρια των οποίων θα περάσει η αδειοδότηση και ο έλεγχος της ανάπτυξης. 

Χαμηλού ρίσκου αναπτύξεις

Σε ό,τι αφορά τις αδειοδοτήσεις για χαμηλού ρίσκου αναπτύξεις (σε οικόπεδο και μικρής έντασης), το ΕΤΕΚ προτείνει να ακολουθείται συγκεκριμένη διαδικασία όπως παρουσιάζεται στο διάγραμμα ρόης (βλέπε σχετικό διάγραμμα). Νοείται πως η επέκταση της χρήσης του ΙΠΠΟΔΑΜΟΥ είναι εκ των ουκ άνευ.

Οι διαβουλευσεις οφείλουν να γίνονται ηλεκτρονικά μέσω του ΙΠΠΟΔΑΜΟΥ. Διαβουλεύσεις και εξασφάλιση διακριτικής ευχέρειας, η οποία μπορεί να εξυπηρετείται μέσω προκαταρκτικής συνάντησης, θα πρέπει να προηγούνται της αίτησης.

Η αίτηση θα υποβάλλεται και το σύστημα θα ελέγχει με αυτοματοποιημένο τρόπο την πληρότητα της αίτησης και θα στέλνει αυτόματα, έκδοση βεβαίωσης παραλαβής.

Στο μεταξύ θα έχουν κωδικοποιηθεί τα απόλυτα απαραίτητα ουσιώδη πολεοδομικά χαρακτηριστικα τα οποία είναι συνυφασμένα κυρίως σε σχέση με όγκο, χρήση και ανέσεις περιοίκων της υπό αδειοδότηση οικοδομής. Τα χαρακτηριστικά αυτά αφορούν αποστάσεις οικοδομής, βοηθητικών οικοδομών και προβόλων γενικά ή από τα σύνορα, συντελεστή δόμησης και ποσοστό κάλυψης, ύψος και κατά γενικό κανόνα μπορούν να εξετάστουν/ ελεγχθούν σε λιγότερο από 30 λεπτά για μια οικοδομή η οποία είναι χαμηλού ρίσκου.

Με την υποβολή της αίτησης ξεκινά να μετρά το χρονόμετρο. Η πολεοδομική αρχή οφείλει να εγκαθιδρύσει ένα σύστημα διασφάλισης της ποιότητας του όλου συστήματος  αξιοποιώντας τον συνοπτικό έλεγχο των ουσιωδών πολεοδομικών χαρακτηριστικών, και ελέγχοντας σε δειγματοληπτική βάση σε μεγαλύτερο βάθος ένα καθορισμένο αριθμό αιτήσεων.

Εάν εντός 20 ημερών δεν υπάρχει δικαιολογημένη και ουσιαστική ενέργεια εκ μέρους της Πολεοδομικής Αρχής, το σύστημα ΑΥΤΟΜΑΤΑ εκδίδει την βεβαίωση Πολεοδομική Βεβαιότητα η οποία εν πολλοίς είναι και η πολεοδομική άδεια.

Εάν προκύψει, είτε κατά τον  συνοπτικό έλεγχο των ουσιωδών πολεοδομικών χαρακτηριστικών, είτε κατά τον δειγματολειπτικό ελέγχο μη συμμόρφωση ή έλλειψη στοιχείων ή απαίτηση διευκρινίσεων κοκ τότε η αίτηση βγαίνει από την διαδικασία ταχείας και αυτόματης εξέτασης. Αν η αίτηση δεν απορριφθεί, τότε, μετά από σχετικές ενέργειες της Πολεοδομικής Αρχής, εξετάζεται κατά τη σύνηθη μέθοδο και εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος, όπως συμβαίνει και σήμερα.

Επιπρόσθετα, η πολεοδομική αρχή  δύναται να στερεί το δικαίωμα αξιοποίησης αυτής της νέας και αυτόματης διαδικασίας σε ιδιοκτήτες ή και μελετητές οι οποίοι μετά από σχετικό έλεγχο φαίνεται να καταχράζονται το νέο σύστημα υποβάλλοντας ψευδή στοιχεία, με σκοπό να παραπλανήσουν.  

Άδειες οικοδομής

Για τις άδειες οικοδομής τα πράγματα είναι ακόμη πιο απλά και θα ακολουθείται πάνω κάτω η ίδια φιλοσοφία. Με την έναρξη των εργασιών θα διενεργείται επιτόπιος έλεγχος από τις αρμόδιες αρχές (ΕΟΑ) μέσω των ελεγκτών δόμησης ή με ίδια μέσα, επιβεβαιώνοντας ότι η υλοποίηση στο εργοτάξιο είναι σύμφωνη με την άδεια και τα σχέδια. Ο έλεγχος θα γίνεται με την έναρξη,  κατά τη διάρκεια και με την ολοκλήρωσή του έργου, ανάλογα με την κατηγορία (όγκο και χρήση) κάθε έργου. 

Πιο Σύνθετες Αναπτύξεις

Σε σχέση με τις πιο σύνθετες αναπτύξεις, όπως και στις χαμηλού ρίσκου, η διαδικασία αδειοδότησης θα γίνεται ηλεκτρονικά. Συνεπακόλουθα, όλα τα αρμόδια τμήματα θα πρέπει να διαθέτουν την κατάλληλη υποδομή για την ηλεκτρονική υποβολή των αιτήσεων σχετικά με τις διαβουλεύσεις οι οποίες αφού ολοκληρωθούν θα υποβάλλεται η αίτηση για πολεοδομική άδεια και αμέσως μετά την εξέτασή της θα καθορίζονται στους όρους τα αρμόδια τμήματα που θα εμπλακούν στο στάδιο  της άδειας οικοδομής. Ο κατά τόπους ΕΟΑ, με δική του παρέμβαση θα εγκρίνει την άδεια οικοδομής.

Ο θεσμός του επιτόπιου ελέγχου από τους ελεγκτές δόμησης θα εφαρμόζεται και στις σύνθετες αναπτύξεις – κατά την έναρξη, διάρκεια και ολοκλήρωση του έργου.

Σε ό,τι αφορά τώρα τις στρατηγικές αναπτύξεις οι οποίες αφορούν παραγωγική οικονομική δραστηριότητα, η υλοποίηση των οποίων συμβάλλει ουσιαστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας, μέσω της ικανοποίησης αντικειμενικών κριτηρίων θα εφαρμόζονται οι πρόνοιες του νόμου ν. 84(I)/2023 περί της Διευκόλυνσης των 'Εργων Στρατηγικής Ανάπτυξης όπου αρμόδια αρχή παραμένει το Κεντρικό Κράτος και το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως.

Τα επόμενα βήματα

«Η επιτυχής εφαρμογή του Νέου Πλαισίου Αδειοδότησης βασίζεται σημαντικά στις δράσεις που θα διενεργηθούν παράλληλα με την εφαρμογή του και πρέπει να είναι μεταξύ άλλων, η επέκταση του συστήματος Ιππόδαμος, η κατηγοριοποίηση των έργων, η περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση των μηχανικών και λειτουργών των πολεοδομικών αρχών, η απλοποίηση της νομοθεσίας, η έκδοση ηλεκτρονικών εγχειριδίων και η εισαγωγή του θεσμού των Ελεγκτών Δόμησης» δήλωσε ο Πρόεδρος του ΕΤΕΚ κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντή.

Μιλώντας έξω από τα δόντια ο κ. Κωνσταντή είπε: «Με μαθηματική ακρίβεια οι ΕΟΑ θα αποτύχουν εάν κληρονομήσουν τα προβλήματα που παρουσιάζει σήμερα το σύστημα αδειοδότησης της ανάπτυξης συνεπώς χρειάζεται η πολιτεία να καταρτίσει ένα ξεκάθαρο πλάνο στρατηγικής για τις αδειοδοτήσεις, το οποίο να περιλαμβάνει και χρονοδιαγράμματα, με τη συνεργασία όλων των αρμοδίων. Το πλάνο αυτό θα αποτελεί την «πυξίδα» για κάθε επόμενο βήμα». Πρόσθεσε πως θα πρέπει να γίνει ενημέρωση του κοινού αλλά και των επαγγελματιών για τις νέες διαδικασίες ενώ στις προτάσεις του ΕΤΕΚ, σημείωσε, εντάσσεται και η σύσταση Επιτροπής στην οποία θα συμμετέχουν τόσο εκπρόσωποι του ΕΤΕΚ όσο και λειτουργοί από τις αρμόδιες αρχές, το τμήμα Πολεοδομίας και τους Επαρχιακούς Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, για την υποστήριξη και επίβλεψη των διαδικασιών κατά την διάρκεια της εφαρμογής του συστήματος. Η Επιτροπή αυτή στο πλαίσιο συνεργασίας με ιδιώτες μελετητές θα πραγματοποιεί τακτικές συναντήσεις για συζήτηση των σοβαρών θεμάτων που απασχολούν, για καλύτερη επικοινωνία αλλά και για αντιμετώπιση των καθημερινών προκλήσεων, με απώτερο σκοπό την αδιάλειπτη βελτίωση του συστήματος.  Ο κ. Κωνσταντή σημείωσε ακόμη ότι είναι εξαιρετικής σημασίας το νέο πλαίσιο αδειοδοτήσεων να παρακολουθείται συνεχώς, υποδεικνύοντας ότι το ΕΤΕΚ μπορεί να συμβάλει καθοριστικά και ουσιαστικά για τυχόν βελτιώσεις ή και για την περαιτέρω αναβάθμισή του νέου συστήματος.

Πολλά τα προβλήματα

Στην πρότασή του το  ΕΤΕΚ καταγράφει ενδελεχώς τις «παθογένειες» του υφιστάμενου συστήματος οι οποίες είναι μεταξύ άλλων:

• Καθυστερήσεις στην έκδοση άδειων και εγκρίσεων, αδυναμία στην επιβολή του νόμου, παντελής απουσία της οικοδομικής αρχής κατά το στάδιο υλοποίησης των αδειών.

Όλα τα πιο πάνω συνθέτουν ένα φαύλο κύκλο, ο οποίος συχνά οδηγεί τον πολίτη ή τον επιχειρηματία στην παρανομία. Και επειδή η κατάσταση είναι τέτοια η Πολιτεία δείχνει απαράδεκτη ανοχή στην παρανομία. Αυτός ο φαύλος κύκλος πρέπει να σπάσει.

• Μεγάλες καθυστερήσεις στην εξέταση αιτήσεων για σύνθετα έργα, στη διαδικασία προκαταρκτικών απόψεων όπως και στη διαδικασία διαβουλεύσεων με υπηρεσίες/ τμήματα.
• Διαβουλεύσεις τόσο κατά την εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας όσο και κατά την εξασφάλιση οικοδομικής άδειας – πρόκληση περαιτέρω καθυστέρησης.
• Αβεβαιότητα και σύγχυση μελετητών και ιδιοκτητών / επενδυτών λόγω απουσίας χρονοδιαγράμματος και καταληκτικής ημερομηνίας έκδοσης μιας άδειας.
• Αδυναμία επικοινωνίας μεταξύ λειτουργών στα αρμόδια τμήματα και μελετητών.
• Προβλήματα  απόκλισης στην ερμηνεία της νομοθεσίας από τους μελετητές αλλά και από τους λειτουργούς των πολεοδομικών/οικοδομικών αρχών.